Een hypotheekadviseur is een gespecialiseerde assurantietussenpersoon. Een hypotheekadviseur bemiddelt tussen u en een geldgever bij het afsluiten van een hypotheek. Het is zijn werk om verschillende mogelijkheden voor u op een rijtje te zetten. Vervolgens kijkt hij of zij welke hypotheek bij u past en welke aanbieder het gunstigste aanbod heeft met de beste voorwaarden. Het afsluiten van een hypotheek blijft de kernactiviteit. Daarnaast kan hij voor u ook verschillende verzekeringen afsluiten en een taxatie laten uitvoeren.
In 1998 zijn twee organisaties opgericht die de professionaliteit van hypotheekadviseurs willen garanderen en verhogen: De Stichting Keurmerk Hypotheekbemiddeling en de Stichting Erkenningsregeling Hypotheekadviseurs. De eerste organisatie is alleen toegankelijk voor hypotheekadviseurs die hypotheken verkopen van diverse hypotheekaanbieders. Adviseurs met het Keurmerk Hypotheek Bemiddeling moeten de voordelen en nadelen van verschillende hypotheekvormen voor een klant volgens een vast stramien behandelen. Daarnaast is de hypotheekadviseur verplicht de woonlasten van de huizenkoper te vergelijken met de normen van de Nationale Hypotheek Garantie. De gecertificeerde adviseurs worden minimaal 2 keer per jaar gecontroleerd. Voor ontevreden klanten is er een klachtenregeling.
Voor de diensten van een hypotheekadviseur hoeft u niet apart te betalen. De geldverstrekker betaalt commissie aan de hypotheekadviseur. Stel dat u via een adviseur een hypotheek afsluit, dan betaald de bank een bepaald percentage van de hypothecaire lening aan de hypotheek adviseur. Het percentage is afhankelijk van het soort hypotheek. Bij een annuiteitenhypotheek is gebruikelijk dat de geldverstrekker 0,5 % tot 1,0 % van het geleende bedrag betaalt aan de hypotheekadviseur. Bij een spaarhypotheek ontvangt de hypotheekadviseur soms wel 2 %. Sommige verstrekkers geven een bonus als een hypotheekadviseur een bepaalde omzet behaalt.
In het kader van transparantie zijn hypotheekadviseurs per 1 oktober 2009 verplicht de beloning voor hun dienstverlening bekend te maken aan de consument. Het moet duidelijk zijn hoeveel provisie een adviseur ontvangt voor een afgesloten hypotheekproduct en welke werkzaamheden hij of zij heeft verricht. De hypotheekadviseurs kunnen ook op basis van een uurtarief of een vast tarief hun diensten aanbieden. De provisie wordt aan de consument teruggegeven en ontvangt een declaratie voor de gewerkte uren. Binnen de hypotheekmarkt komt deze manier van belonen steeds meer voor.